گروه های برهان، و مدل های اجتهادی و عملیاتی شان:
برهان مدل های مختلف علمی و عملی را در چارچوب «استناد اجتهادی به دین» و «عملیات بودن» در هویت خود می پذیرد. از مدل های اجتهادی فلسفه محور، قرآن محور، و عُقلا محور تا فقه های مقارن روشی میان اسلام و غرب و… به شرط داشتن حداقل های روشی در انتساب به دین و همچنین درآمدن از میدان رقابت با دیگر گروه ها بر سر دو ارزش «پاسخ منتسب به دین» و «تحقق پاسخ ها». با توجه به اینکه در حال حاضر دغدغه ی اصلی برهان شکل دادن هویت و عقلانیت جدید در عرصه ی نقش آفرینی حوزوی میباشد، هدف یکساله ی خود را اضافه کردن گروه های عملیات با دو قید مذکور به ۱۰ گروه قرار داده است. اضافه شدن این گروه ها فضای استباق به خیرات و نقد و ابرام را تقویت کرده و کمک میکند تا سریعتر به مدل اجتهادی علم و عمل برای نقش آفرینی حوزوی در نظام اسلامی دست پیدا کنیم. هم اکنون این مرکز دارای ۵ گروه مختلف است که هم بنا بر تفاوت های روشی و هم به اقتضاء نوع مسئله، تفاوت هایی با یکدیگر دارند. معرفی بسیار اجمالی این گروه ها چنین است:
این گروه با الگوریتمی اجتهادی که اجمالاً می توان آن را «قرآن محور» نامید، مسائل حوزه تخصصی خود را در نصوص به صورتی نسبتاً پرتراکم یافته و لذا در طراحی مدل اجتهادی و همچنین پیگیری تحققی آن دستی بازتر دارد.
اما در کنار آن، فضای خالی کارشناسی عمیق در حوزه سیاست خارجی و امتداد دهی به اصول مکتبی و راهبردهای بلندمدت در این حوزه، درک اقتضائات عملیاتی را مشکل تر و در ابتدای مسیر همراه با ابهام کرده است. لذا گروه در ابتدای مسیر مسئله ای با دو اقتضای ۱-توان تولید محتوا در آن و ۲-ابهام کم در مسیر تحقق برگزیده است تا پس از آشنایی بیشتر با این فضا به تدریج وارد پروژه های بعدی در مسیر بلند مدت اقامه اسلام در این حوزه گردد. بدین گونه واضح شد راهکار اصلی آشنایی و رصد؛ و حتی قسمت زیادی از آموزش را در مسیر پیگیری پروژه عملیاتی و نه به عنوان یک پروژه مستقل می بیند.
این گروه به اقتضای مسئله خود که ظاهراً دستور مستقیمی در نص قرآنی ندارد در حال مدلسازی حالت مطلوب به همراه ارزیابی وضع موجود، و سپس کشف فقه تحقق به روش های «تحلیل متن» هستند.
همچنین در حال پیگیری عملیاتی با رویکرد تصمیم سازی حاکمیتی، و همچنین گفتمان سازی تخصصی می باشند.
یک مساله ی دیگر این گروه اصطیاد مدل حل مساله و تطبیق آن در موضوعات دیگر برای نهایی شدن مدل حل مسائل فقه تحقق میباشد.
این گروه نیز با روشی قرآن محور مسئله «نحوه جامعه سازی قرآنی» را پیش روی خود گذاشته و راهبرد پررنگ کردن نقش خانواده و نسبت های تکوینی انسان ها در ساخت قرآنی جامعه را محل تمرکز قرار داده است.
این گروه در حال رصد فرصت های عملیاتی در راستای ایده خود است، و فعلاً ترکیبی از رویکرد «تصمیم سازی حاکمیتی» و «راهبری تاسیس نهادهای تعاونی مردمی» در دستور کار است.
این گروه به اقتضای مسئله خود روش اجتهادی قرآن محورش را با تمرکز بر «اقامه فرائض قرآنی در موضوع طلاق» پیش برده و در حال رفع موانع و ایجاد اقتضائات در این مسیر میباشد.
در عرصه عملیاتی نیز ابتدا مدتی رویکرد تصمیم سازی حاکمیتی به مناسبت قانون جامع خانواده در مجلس پی گرفته شد و سپس در حال پیگیری بررسی های عملی «آماری» طرح در میدان های مختلف و کشف اقتضائات اجرایی آن و پیوند خوردن به نهادهای حاکمیتی ذیل قوه ی قضائیه میباشد.
این گروه به اقتضای وسیع بودن عرصه ی تعلیم و تربیت هنوز به صورت قطعی پروژه ی خودش را شکل نداده است منتهی در چند ماه اخیر از یکطرف حرکت علمی پژوهشی در راستای «تدبر تربیتی» کلید خورد و از طرف دیگر با دغدغه شکل دادن «جریان نیروی انسانی» متمرکز بر عرصه ی تربیت، پروژه هایی در زمینه ی تدوین کتب درسی، تربیت نیروی انسانی در بستر دانشگاه فرهنگیان، عملیاتی کردن سند تحول آپ و … پیگیری شده است.
نکته مهم، تاکید بر تبادل تجارب میان گروه ها و مستند سازی مسیر آنان برای ایجاد تراکمی از تجارب و تقویت عقلانیت این مسیر و تولید الگویی جدید برای برونرفت حوزه در مسیر رسیدن به مطلوب خود است. امثال این نگاشته ها و جلسات مکرر تبادل تجربه و مباحثه مبانی، به همراه خروجی های گفتمانی و ترویجی هر گروه به صورت مستقل یا در نشریات و منتشرات مختلف، این فرصت را فراهم آورده و امید تولد جریان جدیدی از کارشناسی تا تحقق در این مسیر می رود. نگاشته ی حاضر هم اولین تلاش در جهت مستند سازی روند ها و خودآگاه کردن مدل ۵ گروه حاضر در برهان میباشد که ان شاء الله بنا داریم به صورت چند ماه یکبار انجام دهیم تا امکان مباحثه و گفت و گو پیرامون مدل ها و تجارب عملیاتی گروه های حاضر را فراهم کند.
به فضل الهی جریان جدید نه تنها در بعد کارشناسی و حل مسائل، که در بعد جریان سازی و نیروی انسانی و زیرساخت پیگیری اقامه و تحقق؛ با فائق آمدن بر مشکلات حاصل از ساختار کنونی و سپس به تدریج رفتن تا مراحل اصلاح بنیادین ساختاری و در یک کلمه «اقامه اسلام» به صورتی هرچه عمیقتر، می تواند محصول شجره طیبه مشکات(به عنوان یک جریان و نه لزوماً ساختار) باشد که مرکز راهبری برهان نیز در این مسیر یکی از بازوان آن است. طبیعتاً در این مسیر از هر امدادی استقبال می کنیم و دست یاری نیز به سمت هم هویت هایمان که عملاً در جریان هویتی مشکاتند دراز کرده ایم.
و من الله التوفیق و علیه التکلان
