تاریخچه مختصر گروه

گروه شبکه امامت مساجد برهان، از سال ۱۳۹۷ توسط پنج نفر از طلاب حوزه علمیه مشکات شکل گرفت. همه این طلاب با دغدغه مسجد دور هم جمع شدند. هدف، ارتقاء مسجد از وضعیت کنونی به وضعیت مطلوب است. تصمیمی که همان سال گرفته شد این بود که باید یک پای گروه در عملیات باشد و پای دیگرش در پژوهش. لذا مساجد متعددی توسط اعضا بازدید شد ولی با ملاکهای مدنظر اعضا سازگاری نداشت. یکی از ملاکهایی که حائز اهمیت بود، ساختار حوزوی داشتن مسجد بود به جهت تربیت طلاب متناسب با دغدغه ی مسجد. لذا پس از بازدیدهای مختلف نهایتا مسجد مشیرالسلطنه تهران (یا همان مسجد ساعت یا مسجدالاقصی) بعنوان قرارگاه مرکزی گروه انتخاب شد. این مسجد که متعلق به ۱۳۰سال پیش و دوران قاجار می باشد علیرغم سابقه درخشان در ده سال گذشته ولی فاقد موقوفه (با اینکه موقوفات متعددی داشت ولی به یغما رفته بود) و نمازگزار می بود و صرفا نمازخانه ای شده بود برای اندک نمازگزاران محلی و عبوری. به بیان ساده مسجد تبدیل به متروکه ای قدیمی شده بود. با ورود اعضای گروه به مسجد کار مرمت و بازسازی و ساخت و ساز آن آغاز شد که از بیان جزییات خودداری میکنیم. هم اکنون شکل ظاهری مسجد بسیار جلوه گرتر و قابل قبول تر از آن سال ها می باشد. همزمان با این امور، جهت جذب نوجوانان به مسجد به مدارس اطراف ورود کردیم. مدرسه ابتدایی میثم و مدرسه متوسطه ی کمیل. برگزاری کلاس های تبلیغی متعدد در این مدارس، برنامه های علمی، فرهنگی برای دانش آموزان در مسجد، تشکیل کانون نوجوان مسجد، برگزاری اردوهای زیارتی و تفریحی، برگزاری کلاس های تربیتی برای خانواده ها، تشکیل هیئت نوجوانان (هیئت حضرت قاسم بن الحسن ع) و…. بخشی از این فعالیتها می باشد. همزمان با شروع کرونا در سال ۹۸خیریه مسجد فعالیت خود را به توزیع ماسک و مواد بهداشتی بصورت هدیه به همسایه های مسجد آغاز کرد. توزیع بسته های غذایی، تامین جهیزیه، توزیع غذای گرم، توزیع لوازم التحریر برای نیازمندان بخشی از فعالیتهای خیریه مسجدالاقصی است. رفته رفته خیریه مسجد رشد کرد و بالنده شد تا اینکه در امسال (۱۴۰۰) وارد عرصه کارآفرینی برای خانواده های نیازمند شده تا ایشان را توانمند کرده و جزو زمره نیازمندان نباشد. در سال ۹۹هیئت بزرگسالان مسجد به نام محبان روح الله (ره) نیز ایجاد شد. که مراسم های باشکوهی را خصوصا در ایام محرم و صفر در مسجد برگزار میکند.

به موازات عملیات اجرایی گروه، عملیات پژوهشی گروه نیز فعال بود. ابتدا تلاشی شد تا موسسه ای در این زمینه ثبت شد که با سعی دوستان این مهم انجام شد و موسسه ای با نام منار (مرکز نهضت اسلامی راهبری) در مرکز مدیریت حوزه علمیه قم به ثبت رسید. مطالعه و مباحثه حول مسجد و امامت در قرآن، روایات، تاریخ اسلام و فقه بخشی از فعالیت پژوهشی گروه بود. مباحثات جدی و هفتگی و منظم حول یافتن ماموریت گروه نیز از جمله اقدامات اعضای گروه بود. در سال جاری اقداماتی تعریف شده است در بخش های دیگر اشاره خواهد شد.

کلان مسأله

مسئله و دغدغه از اینجا شکل میگیرد که مسجد بعنوان نهادی که در طول تاریخ اسلام و  انقلاب اسلامی نقشی بی بدیل ایفا کرده است متاسفانه امروز در نظام حکمرانی کشور نقش قابل توجهی ندارد. یکی از علل مهم این مسئله فعال و کارآمد نبودن غالب مساجد است.بطوریکه در زندگی روزمره ی مردم جایگاهی به جز مکانی برای عبادت ندارند و اتفاقا همین کارآمدی مساجد در دهه ۵۰ و ۶۰ بود که موجب نقش آفرینی در عرصه های مهم کشور شده بود. نقش آفرینی ای که بر اساس مدل راهبری امام و امت شکل می گرفت. در این مدل، امت در مساجد گردهم می آمدند و  به مثابه بازوهای اجرایی برای محقق کردن فرامین ولی می شدند. اما اکنون با افول کارکردی مساجد، جای خالی آن ها در انجام مأموریتهای پیش روی انقلاب اسلامی به شدت حس میشود. از طرفی  ناکارآمدی ساختارهای عاریه ای از جهان غرب که در سالهای اخیر به وضوح قابل مشاهده است گواه خوبی بر اهمیت تشکیل و ساماندهی ساختار اصیل و بومی ایرانی- اسلامی در کشور است.

بر همین اساس مدل سازی راهبری اجتماعی با ایجاد شبکه ائمه جمعه و جماعات (بعنوان سلولهای حکومت اسلامی) به نحو قرارگاهی که کانون فعالیت مردمی را در مساجد شکل می دهند، ضروری به نظر می رسد. این بافت هادی، لایه میانی و حلقه واسط میان امام و امت است که نه تنها رسالت تبیینی خود را به عنوان اولویت اول انجام می دهند بلکه ساماندهی کلی تحرکات اجتماعی را با هویتی مردمی شکل می دهد و کارآمدی نظام اسلامی را در قامت یک شبکه اجتماعی واقعی تحقق می بخشد. در این راستا باید نیروسازی، گفتمان سازی و مدلسازی دقیق … صورت گیرد.

بصورت خلاصه هدف این گروه اقامه دین در جامعه با محوریت مساجد و شبکه امامت می باشد یا به تعبیر دیگر. راهبری دینی عرصه مساجد

ماموریتهای لازم برای اقامه این هدف:

فهم عمیق و ودقیق جایگاه مسجد و امام مسجد در دین و حکمرانی دینی

شناخته شدن بعنوان یکی از کنشگران جدی عرصه مسجد

تربیت افراد دغدغه مند مسجد

جریان سازی و گفتمان سازی

سوالات و مسائل اصلی

مهمترین گلوگاه ها در زمینه مساجد در کشور چیست؟

راه حل برطرف شدن این گلوگاه ها چیست؟

بهترین حالت تعامل با حاکمیت و ساختارهای حاکمیتی چیست؟

نسبت بهینه عملیات با فعالیتهای پژوهشی گروه چگونه است؟

بهترین مدل عملیات حوزوی در زمینه رفع گلوگاه های کشف شده چیست؟

مدل اقامه و تحقق

در طی مباحثات و جلسات با کارشناسان عرصه مسجد گلوگاه هایی شناسایی شده است و با توجه به عدّه و عُده ی گروه تصمیم به اقدام در زمینه برخی از آنها گرفته شده است. مشکلات و معضلات مرتبط با مسجد یکی دو تا نیست لذا آن موضوعی که با توجه به هویت حوزوی اعضای گروه اولیت پیدا میکند، ماموریتی است از جنس طلبگی که مربوط میشود به حیطه ی امام مسجد.  یکی از ارکان موثر مسجد اگر نگوییم موثرترین رکن، امام مسجد می باشد که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، مدیر ذاتی مسجد می باشد. با توجه به رصدهای صورت گرفته در سراسر کشور مشاهده میشود که مساجدی که امام آنها فردی عالم، دلسوز، انقلابی و جهادی بوده نسبت به سایر مساجد با وضعیت مشابه سرعت پیشرفت بسیار بالاتری داشته اند. و بالعکس مساجدی که امام آنها فاقد چنین ویژگیهایی می باشد نه تنها پیشرفت چشمگیری ندارند که در برخی موارد خود امام یکی از موانع پیشرفت مسجد محسوب میشود. بنابراین گروه مسجد تصمیم دارد در حیطه تربیت نیروی انسانی حوزوی ورود کند. در حال حاضر درباره چگونگی تحقق این هدف و راه رسیدن به وضعیت مطلوب در این زمینه مباحثات، و مطالعات، تجربه نگاری  و مصاحبه های جدی صورت میگیرد.

پژوهشهای راهبردی

پژوهش علمی پیرامون بررسی مسجد در آیات قرآن ، روایات، تاریخ اسلام و فقه فریقن

پژوهش پیرامون مسجد و امام موفق

خروجی ها

• تبدیل مسجد متروکه مشیرالسلطنه به مسجدی فعال در زمینه های مختلف
  • از جمله کانون دانش آموزی بسیار فعال (برنامه های درسی و علمی، هیئت دانش آموزی با منبر تخصص تربیتی، کلاسهای تربیتی ویژه والدین و …)
  • تاسیس هیئت بزرگسالان محبان روح الله
  • تاسیس کانون دختران نوجوان
  • تاسیس خیریه مسجدالاقصی با فعالیت های وسیع (توزیع بسته های غذایی، تامین جهیزیه، دادن وام های قرض الحسنه، کارآفرینی برای نیازمندان و …)
• احداث میز مسجد در حوزه علمیه مشکات